Những thách thức khi bảo tồn giá trị truyền thống bằng công nghệ

Trong thời đại chuyển đổi số, việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống không thể chỉ dựa vào phương pháp truyền thống. Công nghệ số được xem là công cụ hiệu quả giúp truyền thống được lưu giữ, tái hiện và tiếp cận rộng rãi hơn. Tuy nhiên, bảo tồn giá trị truyền thống bằng công nghệ không đơn giản, mà đi kèm với nhiều thách thức lớn.

Vấn đề từ nhận thức đến hành động

Thiếu nhận thức đồng bộ

Một trong những khó khăn lớn nhất là sự thiếu đồng thuận trong nhận thức giữa các bên liên quan. Nhiều đơn vị chưa coi việc ứng dụng công nghệ để bảo tồn văn hóa là một chiến lược dài hạn. Thậm chí, có trường học hoặc cơ quan vẫn xem việc này là hoạt động phụ, mang tính hình thức. Điều đó khiến việc đầu tư và triển khai thiếu chiều sâu và dễ bị gián đoạn.

Chủ vị triển khai chưa được đào tạo bài bản

Chủ thể – hay chủ vị triển khai, gồm ban giám hiệu trường học, cán bộ truyền thông, giáo viên… thường không được đào tạo chuyên sâu về ứng dụng công nghệ vào bảo tồn văn hóa. Họ gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch, lựa chọn công nghệ phù hợp và vận hành hệ thống.

Để hiểu rõ vai trò lãnh đạo trong bảo tồn truyền thống số, bạn có thể tham khảo bài viết Vai trò của ban giám hiệu trong chuyển đổi số giáo dục 

Rào cản về hạ tầng và tài chính

Công nghệ đòi hỏi đầu tư lớn

Không thể phủ nhận rằng việc bảo tồn giá trị truyền thống bằng công nghệ cần có sự đầu tư nghiêm túc về thiết bị, phần mềm, nền tảng lưu trữ và đội ngũ chuyên môn. Với các trường công lập, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, ngân sách eo hẹp là rào cản lớn khiến nhiều sáng kiến không thể triển khai.

Hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ

Thiếu đường truyền ổn định, thiết bị không đồng bộ hoặc thiếu nhân sự kỹ thuật khiến việc duy trì hệ thống truyền thống số trở nên khó khăn. Ngoài ra, việc không có một nền tảng chung khiến dữ liệu bị phân tán, khó khai thác hoặc cập nhật thường xuyên.

Rào cản về hạ tầng và tài chính

Khó khăn về nội dung và phương pháp thể hiện

Số hóa không đơn giản là sao chép

Nhiều người lầm tưởng số hóa chỉ là việc chụp ảnh, quay phim hay quét tài liệu. Nhưng thực tế, để truyền thống “sống lại” trên không gian số, cần có nội dung được chọn lọc, biên tập chuyên nghiệp và truyền tải đúng bối cảnh, đúng ngôn ngữ của thế hệ trẻ. Nếu không, sẽ chỉ tạo ra một kho dữ liệu khô cứng, không hấp dẫn và kém hiệu quả giáo dục.

Tính tương tác còn hạn chế

Nhiều dự án số hóa hiện vẫn thiên về trình chiếu một chiều thay vì tạo ra trải nghiệm tương tác. Điều này khiến học sinh – đối tượng tiếp nhận chính – cảm thấy nhàm chán. Trong khi đó, các công nghệ như AR, VR hay mô hình 3D đòi hỏi kinh phí cao và đội ngũ chuyên môn có kỹ năng.

Bạn có thể xem thêm một số mô hình tương tác hiện đại tại: Thực tế ảo giúp tái hiện di sản truyền thống

Thách thức trong việc xây dựng hệ sinh thái số bền vững

Thiếu sự kết nối giữa các đơn vị

Mỗi trường học, bảo tàng hay tổ chức văn hóa có thể triển khai riêng lẻ những nền tảng, ứng dụng khác nhau. Nhưng việc thiếu liên kết dẫn đến dữ liệu bị cục bộ, không thể chia sẻ, không tận dụng được giá trị lâu dài. Điều này không chỉ làm lãng phí nguồn lực mà còn làm giảm tính hiệu quả của việc số hóa.

Không có chiến lược dài hạn

Việc triển khai công nghệ trong bảo tồn truyền thống thường theo phong trào, không có kế hoạch duy trì hoặc cập nhật. Chỉ sau một thời gian ngắn, nền tảng có thể lỗi thời, dữ liệu không còn phù hợp, khiến toàn bộ dự án rơi vào lãng quên.

Để khắc phục điều này, cần xây dựng hệ sinh thái công nghệ toàn diện và có chiến lược phát triển rõ ràng như hướng dẫn từ UNESCO về bảo tồn số 

Thách thức trong việc xây dựng hệ sinh thái số bền vững

Làm sao để vượt qua những thách thức?

Tăng cường đào tạo và nhận thức

Các trường học và cơ quan văn hóa cần thường xuyên tổ chức tập huấn, hội thảo nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng ứng dụng công nghệ. Khi chủ vị thực hiện – bao gồm lãnh đạo và đội ngũ giáo viên – có kiến thức và tầm nhìn, mọi kế hoạch mới có thể vận hành hiệu quả.

Hợp tác với các đơn vị chuyên nghiệp

Thay vì tự triển khai, nhiều đơn vị có thể hợp tác với các công ty công nghệ có kinh nghiệm trong thiết kế phòng truyền thống ảo hoặc số hóa tư liệu. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo chất lượng.

Xem thêm ví dụ tại Thiết kế phòng truyền thống ảo – Trải nghiệm giáo dục hiện đại 

Áp dụng công nghệ từng bước, phù hợp

Không phải trường nào cũng đủ tiềm lực để ứng dụng công nghệ cao ngay lập tức. Do đó, có thể bắt đầu từ những giải pháp cơ bản như lưu trữ dữ liệu online, làm video truyền thống, triển lãm số hóa rồi mới tiến đến ứng dụng thực tế ảo hoặc các nền tảng tương tác phức tạp hơn.

Vượt khó để gìn giữ bản sắc

Bảo tồn giá trị truyền thống bằng công nghệ là hành trình dài, đòi hỏi sự kiên trì, đầu tư và phối hợp đồng bộ. Những thách thức là có thật, nhưng không thể là lý do để trì hoãn hay bỏ qua. Trái lại, chính các khó khăn này là chất xúc tác để giáo dục và văn hóa Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ hơn trong kỷ nguyên số.

Nếu chủ vị là các trường học, ban giám hiệu, nhà quản lý giáo dục hiểu rõ tầm quan trọng của việc gìn giữ truyền thống trong thế giới công nghệ, thì việc vượt qua rào cản chỉ còn là vấn đề thời gian và quyết tâm.

Liên hệ ngay với chúng tôi qua Phòng truyền thống ảo để được tư vấn chi tiết về giải pháp trang trí phòng truyền thống bằng công nghệ 3D!

CÔNG TY TNHH GIẢI PHÁP SỐ TOP TOP
Điện thoại: 081.656.0000
Email: [email protected]
Địa chỉ: 18 Thanh Bình, Mỗ Lao, Hà Đông, Hà Nội.